Δημαγωγία και Δημοκρατία: ένα βιβλίο που πρέπει να διαβάσεις
Το βιβλίο «Δημαγωγία και Δημοκρατία» της Πατρίσια Ρόμπερτς – Μίλερ το αγόρασα τελείως τυχαία κυρίως λόγω του μικρού του μεγέθους και της χαμηλής τιμής του.
Ξεκίνησα, λοιπόν, να το διαβάζω χαλαρά και σιγά σιγά συνειδητοποίησα ότι το βιβλίο αυτό μιλάει με απτά παραδείγματα για τη δημαγωγία, ένα πολύ σοβαρό και διαχρονικό θέμα στην πολιτική και την επικοινωνία της ενημέρωσης.
Λίγα λόγια για το βιβλίο
Συγγραφέας: Patricia Roberts-Miller
Σελίδες: 152
Εκδόσεις: Ψυχογιός
Η δημαγωγία, λοιπόν, είναι κάτι που αρκετοί από εμάς ίσως εντοπίζουμε σαν φαινόμενο στις πολιτικές συζητήσεις και στα μέσα ενημέρωσης. Αρκετές φορές μπορούμε να αναγνωρίσουμε με ευκολία κάποιους δημαγωγούς, χαρισματικούς ηγέτες που ανεβαίνουν στην εξουσία και εκμεταλλεύονται καταστάσεις. Δεν είναι όμως μόνο εκείνοι που χρησιμοποιούν τη δημαγωγία ως τεχνική για να επηρεάσουν τα πλήθη, αλλά, σύμφωνα με τη Πατρίσια Ρόμπερτς-Μίλερ, και ο οποιοσδήποτε ανάγει όλα τα θέματα σε άσπρο ή μαύρο, στο εμείς ή αυτοί.
Σε αυτό το μικρό, αλλά περιεκτικό βιβλίο, λοιπόν, η συγγραφέας μας εξηγεί τι είναι η δημαγωγία μέσα από πραγματικά περιστατικά, αλλά και τι μπορούμε να κάνουμε εμείς για να τη σταματήσουμε ως κουλτούρα στον δημόσιο λόγο.
Θέλεις να δεις κατευθείαν γιατί, κατά τη γνώμη μου, πρέπει να διαβάσεις τώρα το βιβλίο «Δημαγωγία και Δημοκρατία»; Σκρόλαρε μέχρι το τέλος της κριτικής και διάβασε την ετυμηγορία μου.
Τι ξεχώρισα από το βιβλίο «Δημαγωγία και Δημοκρατία»
Πώς αναγνωρίζεις τη δημαγωγία
Η συγγραφέας παρουσιάζει αναλυτικά το θέμα της δημαγωγίας και εξηγεί πως αν και πρόκειται για ένα αρχαίο φαινόμενο που υπάρχει από τότε που δημιουργήθηκε η έννοια της δημοκρατίας, μπορεί να υπάρχει σε μορφές που δύσκολα αναγνωρίζουμε.
Αναφέρει, λοιπόν, μεταξύ άλλων, ότι το βασικό χαρακτηριστικό της δημαγωγίας είναι η πόλωση, δηλαδή όταν ο ομιλητής ανάγει τα πάντα στο εμείς και στο αυτοί. Δημιουργεί, δηλαδή, έναν διχασμό και διαχωρίζει τα πάντα σε δύο ομάδες: την ομάδα στην οποία ανήκει ο δημαγωγός, που είναι όλοι καλοί, και στην αντίπαλη ομάδα που είναι οι κακοί και φταίνε για όλα τα δεινά που μας έχουν συμβεί. Ένας δημαγωγός, δηλαδή, προσπαθεί να πολώσει, να διχάσει μια περίπλοκη πολιτική κατάσταση εξηγώντας την σαν να είναι όλα άσπρο ή μαύρο.
Ένα άλλο βασικό χαρακτηριστικό της δημαγωγίας, σύμφωνα με τη συγγραφέα, είναι η μεροληψία στην οπτική που βλέπει κάποιος τα γεγονότα. Ο δημαγωγός, ενώ κατακρίνει την αντίπαλη ομάδα για ένα λάθος που έκανε, δεν πράττει το ίδιο όταν το λάθος το κάνει η δική του ομάδα, γιατί τότε είναι δικαιολογημένο λάθος, γιατί το λάθος έγινε επειδή η κατάσταση ήταν τόσο δύσκολη που δικαιολογούνταν να πράξουν οτιδήποτε. Όταν δηλαδή το λάθος το κάνουμε εμείς είναι δικαιολογημένο, όταν το ίδιο λάθος το κάνουν αυτοί είναι καταδικαστέο.
Γιατί είναι επικίνδυνη η δημαγωγία
Σύμφωνα με την Πατρίσια Ρόμπερτς-Μίλερ, το πρόβλημα με τη δημαγωγία είναι ότι παραβιάζει τους περισσότερους κανόνες του δημόσιου διαλόγου, τείνει να προάγει ή να δικαιολογεί τη βία και κυρίως δεν είναι πάντα ξεκάθαρο όταν συμβαίνει. Χρειάζεται από εμάς σκέψη για να τη διακρίνουμε και κάποιες φορές δεν είμαστε σε θέση να σκεφτόμαστε πολύ για τα πάντα που συμβαίνουν στον δημόσιο λόγο. Η δημαγωγία είναι εύκολη για το μυαλό μας, εύπεπτη και μας παρουσιάζει τα πάντα απλά, καθώς όλα στη δημαγωγία είναι άσπρο ή μαύρο.
Γιατί όμως είναι σημαντικό να τα γνωρίζουμε όλα αυτά; Γιατί σύμφωνα με τη συγγραφέα του βιβλίου, Πατρίσια Ρόμπερτς Μίλερ, ζούμε σε μια εποχή δημαγωγών και μάλιστα επιτυχημένων δημαγωγών καθώς μπορούν να παραπλανούν τον κόσμο μέσα από ανέντιμες πρακτικές και παράλογη ρητορική.
Διάβασέ το τώρα γιατί…
… είναι μικρό και αναλυτικό με αρκετά παραδείγματα για τη δημαγωγία. Πιστεύω πως το «Δημαγωγία και Δημοκρατία» είναι ένα βιβλίο που πρέπει να διαβάσεις, ακόμα κι αν σου φαίνεται κάπως «βαρύ» το θέμα με το οποίο ασχολείται. Η δημαγωγία βρίσκεται παντού στις δημόσιες συζητήσεις και αν θέλεις να προστατεύσεις τον εαυτό σου από τη φθορά των αξιών που προκαλεί, είναι σημαντικό να γνωρίζεις περισσότερα γι αυτό και να μάθεις τρόπους που μπορείς εσύ ως απλός πολίτης να αντιμετωπίσεις τη δημαγωγία.
Εγώ προσωπικά, καθώς το διάβασα, συνειδητοποιούσα σταδιακά πόσο σοκαριστικά μεγάλο μέρος καλύπτει η δημαγωγία στον δημόσιο λόγο στην Ελλάδα, από την πολιτική μέχρι τα μέσα μαζικής ενημέρωσης.
Σε διαβεβαιώνω πως η συγγραφέας, αν και σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να χρησιμοποιεί ειδικούς όρους, στο μεγαλύτερο μέρος του βιβλίου εξηγεί απλά και με παραδείγματα τη δημαγωγία. Μας μιλά με χαρακτηριστικά περιστατικά δημαγωγίας, όπως τον δημόσιο διάλογο που προηγήθηκε της εισβολής των ΗΠΑ στο Ιράκ ή την επιχειρηματολογία εκείνων που υποστήριζαν τη δουλεία λίγο πριν την κατάργησή της τον 19ο αιώνα. Μέσα από αυτό το βιβλίο θα μάθεις να ξεχωρίζεις τη δημαγωγία και κυρίως θα ανακαλύψεις τους τρόπους που εσύ μπορείς να την εμποδίσεις.
Πρόσφατα άρθρα:
