Χριστούγεννα στην Ευρώπη: 10+1 χώρες με περίεργα χριστουγεννιάτικα έθιμα
🎄Φεύγουμε για ένα ταξίδι τα Χριστούγεννα στην Ευρώπη μέσα από περίεργα χριστουγεννιάτικα έθιμα!
Αν και η Ευρώπη είναι μια αρκετά μικρή ήπειρος, είναι πραγματικά εκπληκτικό το πόσο διαφέρουν οι παραδόσεις κάθε χώρας σε μια κοινή γιορτή, όπως τα Χριστούγεννα. Μέσα σε αυτά τα δύο χιλιάδες χρόνια που οι Ευρωπαίοι γιορτάζουμε τα Χριστούγεννα, έχουν εμφανιστεί ένα σωρό περίεργες – και κάποιες φορές ανατριχιαστικές – παραδόσεις. Είτε πρόκειται για έθιμα που αφορούν το φαγητό είτε τα διάφορα πλάσματα που επισκέπτονται τα παιδιά για να τους δώσουν δώρα – ή και όχι – τα Χριστούγεννα στην Ευρώπη μόνο βαρετά δεν μπορείς να τα πεις!
Δες λοιπόν περίεργα έθιμα των Χριστουγέννων από την Ευρώπη που ίσως να δοκιμάσεις κι εσύ φέτος.
1. Καταλονία, Ισπανία
Ξεκινάμε τα Χριστούγεννα στην Ευρώπη με την Ισπανία, στην οποία οι εορτασμοί ξεκινούν στις 8 Δεκεμβρίου, τη μέρα της Αμμώμου Συλλήψεως. Κάτι άλλο που συμβαίνει επίσης στην Καταλονία εκείνη τη μέρα είναι η παράδοση του πολύ χαρούμενου χριστουγεννιάτικου κούτσουρου που κάνει κακάκια, το Tió de Nadal , όπως το λένε εκεί, μια παράδοση που μπορεί να σου φανεί… παράξενη.
Στην Καταλονία, λοιπόν, παίρνουν ένα κούτσουρο το οποίο είναι κούφιο από μέσα και από τις 8 μέχρι τις 24 Δεκεμβρίου, τα παιδιά το ταΐζουν, δηλαδή το γεμίζουν με διάφορα σνακ, όπως ξηρά φρούτα, ξηρούς καρπούς και λιχουδιές, ενώ το σκεπάζουν με μια κουβέρτα για να μην κρυώσει. Όταν έρθει η Παραμονή των Χριστουγέννων, τα παιδιά τραγουδούν ένα παραδοσιακό τραγούδι και χτυπούν με βέργες το κούτσουρο μέχρι να αφοδεύεσει όλες τις λιχουδιές που το τάιζαν όλον αυτόν τον καιρό.
2. Γαλλία – Προβηγκία
Στη Γαλλία τα γράμματα των παιδιών στον Άγιο Βασίλη έχουν πάντα απάντηση! Από το 1962 έχει θεσπιστεί νόμος στη Γαλλία σύμφωνα με τον οποίο κάθε γράμμα στον Άγιο Βασίλη θα παίρνει απάντηση με μια ευχετήρια κάρτα. Το 2020, μάλιστα, το AP news ανέφερε ότι οι 60 υπάλληλοι–ξωτικά στην υπηρεσία αυτή απαντούσαν σε 12.000 γράμματα τη μέρα! Δεν μπορώ να φανταστώ τι κρατικά κεφάλαια χρειάζονται για να στηθεί κάτι τέτοιο σε μια χώρα σαν τη Γαλλία, αλλά σίγουρα είναι πολύ όμορφο τα παιδιά να λαμβάνουν απάντηση στο γράμμα τους.
Εκτός από αυτό, όμως, υπάρχει άλλο ένα έθιμο στην Προβηγκία της Γαλλίας, το οποίο είμαι σίγουρη ότι θα θέλεις να το κάνεις κι εσύ φέτος. Εκεί, λοιπόν, σερβίρουν 13 επιδόρπια μετά το χριστουγεννιάτικο γεύμα. Κάθε γλυκό συμβολίζει καθέναν από τους 12 αποστόλους και υπάρχει και ένα επιπλέον που συμβολίζει τον Χριστό. Τα γλυκά σερβίρονται όλα ταυτόχρονα και όλοι πρέπει να φάνε τουλάχιστον μια μπουκιά από το καθένα. Ακόμα και τα ίδια τα επιδόρπια έχουν κάποιον συμβολισμό ανάλογα με τα συστατικά τους που παραπέμπουν είτε στη χριστιανική θρησκεία είτε σε παλιές παραδόσεις.
3. Ιταλία
Μπορεί να ξέρεις ήδη για τη Μπεφάνα, τη μάγισσα των Χριστουγέννων της Ιταλίας, που στις 6 Ιανουαρίου αφήνει στα παιδιά μία κάλτσα γεμάτη με λιχουδιές, αν ήταν καλά όλο τον χρόνο, ενώ αν ήταν ζαβολιάρικα, τους αφήνει μια κάλτσα γεμάτη με κάρβουνο. Κάποιοι λένε ότι η Μπεφάνα βρισκόταν μαζί με τους Τρεις Μάγους στον δρόμο τους για να δουν τον Ιησού Χριστό. Θεωρείται ότι είναι γριά, άσχημη και φοράει παλιά ρούχα, επειδή συμβολίζει τον χρόνο που πέρασε.
Σήμερα, τα παιδιά στην Ιταλία αφήνουν στη Μπεφάνα – εκτός από τις κάλτσες που θα τις γεμίσει με δώρα και γλυκά – ένα ποτήρι κρασί κι ένα πιάτο με λουκάνικο και μπρόκολο – όχι κάτι σκληρό γιατί δε θα μπορεί να το μασήσει με τόσα δόντια που της λείπουν. Κι εμείς έχουμε μείνει ακόμα στους κουραμπιέδες και στα μελομακάρονα που αφήνουμε στον Άγιο Βασίλη. Εγώ λέω να πιάσω τα λουκάνικα φέτος!
4. Γερμανία
Τα Χριστούγεννα στην Ευρώπη δεν γίνεται να μην έχουν μέσα κάτι από Γερμανία, η οποία έχει ένα σωρό χριστουγεννιάτικες παραδόσεις και είναι πραγματικά από τους καλύτερους χριστουγεννιάτικους προορισμούς. Ανάμεσα στα μπισκότα και στα μπισκοτόσπιτα με τζίντζερ υπάρχει και μια παράδοση που περιλαμβάνει απρόσμενα χριστουγεννιάτικα στολίδια: τις πίκλες!
Τι γίνεται λοιπόν; Αφού οι Γερμανοί στολίσουν το δέντρο τους, το τελευταίο στολίδι που θα κρεμάσουν είναι ένα πράσινο διακοσμητικό σε σχήμα πίκλας – ένα στολίδι που δεν είναι αληθινή πίκλα και συνήθως περνάει από γενιά σε γενιά – το οποίο φροντίζουν να κρύψουν καλά πάνω στο δέντρο. Το πρώτο παιδί που θα το βρει παίρνει ένα δώρο και μπόλικη καλή τύχη για τον επόμενο χρόνο.
5. Αυστρία
Ποιος είπε ότι η γιορτή των Χριστουγέννων έχει μόνο τον εύθυμο και καλόκαρδο Άγιο Βασίλη που φέρνει δώρα στα παιδιά; Στην Αυστρία – και σε άλλες χώρες που τις διασχίζουν οι Άλπεις – υπάρχει και ο Κράμπους, ένα πλάσμα που δίνει μια σκοτεινή και τρομακτική αίσθηση στα Χριστούγεννα. Από τον 17ο αιώνα, στην αλπική παράδοση, ο Κράμπους θεωρείται ως ο τρομακτικός συνεταίρος του Άγιου Βασίλη που κατά τη διάρκεια των Χριστουγέννων τιμωρεί τα άτακτα παιδιά μαστιγώνοντάς τα με κλαδιά. Σύμφωνα με αυτήν παράδοση, αν ήσουν πραγματικά κακό παιδί, ο Κράμπους θα σε αρπάξει και θα σε βάλει στο ψάθινο καλάθι του για να σε πάει στον Κάτω Κόσμο. Η προέλευση του Κράμπους είναι αβέβαιη. Θεωρείται, όμως ότι έχει επιρροές από την ελληνική μυθολογία και προέρχεται από προ-χριστιανικές παραδόσεις που συνδέονται είτε με τον κερασφόρο θεό των μαγισσών είτε με τον γιο του Χελ στη νορβηγική μυθολογία.
Στην Αυστρία η μέρα της 5ης Δεκεμβρίου, η παραμονή του Αγίου Νικολάου, είναι γνωστή ως Krampusnacht, δηλαδή η Νύχτα του Κράμπους. Τότε, οι ενήλικες συνηθίζουν να μεταμφιέζονται σε αυτό το μαλλιαρό, δαιμονικό πλάσμα, τον Κράμπους, για να τρομάξουν τα παιδιά – τι καλοί! Υπάρχουν, επίσης, παρελάσεις, όπου εκατοντάδες μεταμφιεσμένοι άνθρωποι γεμίζουν τους δρόμους και συμμετέχουν σε ένα αγώνα δρόμου, το Krampuslauf.
6. Τσεχία
Συνεχίζοντας τη βόλτα μας τα Χριστούγεννα στην Ευρώπη, πάμε στην Τσεχία και σε ένα γαστρονομικό έθιμο. Ο τηγανητός κυπρίνος που συνοδεύεται από χυμό λεμονιού και πατατοσαλάτα είναι ένα από τα χαρακτηριστικά παραδοσιακά πιάτα που σερβίρονται στο δείπνο της Παραμονής των Χριστουγέννων στην Τσεχία. Τίποτα περίεργο σε αυτό, σωστά; Κι όμως, οι Τσέχοι επειδή θέλουν το ψάρι τους να είναι όσο πιο φρέσκο γίνεται, αγοράζουν το ψάρι ζωντανό και το διατηρούν σε νερό μέσα στη μπανιέρα τους τις μέρες πριν τα Χριστούγεννα, σαν κατοικίδιο βρε παιδί μου. Σήμερα, βέβαια, αυτή η παράδοση απαντάται σε μικρότερη συχνότητα, καθώς οι περισσότεροι αγοράζουν τον κυπρίνο έτοιμο για τηγάνισμα.
7. Μεγάλη Βρετανία
Το να πούμε ότι στο Ηνωμένο Βασίλειο λατρεύουν τα Χριστούγεννα, θα είναι λίγο. Εκεί οι άνθρωποι έχουν πάει τους χριστουγεννιάτικους εορτασμούς σε άλλο επίπεδο. Να σου πω για τα χριστουγεννιάτικα πουλόβερ με φωτάκια που παίζουν χριστουγεννιάτικη μουσική και τα φοράνε ΟΛΟΙ; Ή μήπως για το έθιμο κατά το οποίο καίνε τα ρολόγια τους κοντά στις 21 Δεκεμβρίου, όταν διανύουμε τη μεγαλύτερη νύχτα του χρόνου, για να δείξουν τη δυσαρέσκειά τους για το πολύωρο σκοτάδι; Εκτός από αυτά, όμως, κάνουν και κάτι άλλο που μπορεί να φαίνεται εντελώς αψυχολόγητο για τη γεωγραφική τοποθεσία της χώρας: την Πρωτοχρονιά βουτάνε στη θάλασσα.
Το έθιμο αυτό ονομάζεται Loony Dook και έγινε πρώτη φορά το 1986 όταν τρεις Βρετανοί βούτηξαν σε παγωμένα νερά ως συνέχεια της υπερβολής των εορτασμών της Πρωτοχρονιάς. Κατάφεραν να επιβιώσουν και αποφάσισαν να επαναλάβουν αυτή τη δραστηριότητα και την επόμενη χρονιά για φιλανθρωπικό σκοπό. Έτσι ξεκίνησε ένα έθιμο που προσελκύει πολύ κόσμο και συμβαίνει κάθε χρόνο την Πρωτοχρονιά , όταν εκατοντάδες άνθρωποι βουτούν στα παγωμένα νερά της ακτής του Κουινσφέρι στο Εδιμβούργο, συχνά φορώντας φανταχτερά ρούχα, για φιλανθρωπικό σκοπό ή απλά για διασκέδαση. Εντάξει, έχουμε κι εμείς το έθιμο με τον σταυρό τα Θεοφάνεια, αλλά τα νερά μας δεν είναι τόσο κοντά στον Βόρειο Πόλο!
8. Φινλανδία
Παντού θα βρεις μια σάουνα στη Φινλανδία, ακόμα και σε μέρη που δεν θα το περίμενες, όπως στα φαστφουντάδικα Burger King. Κι αυτό γιατί η σάουνα είναι κάτι που οι Φινλανδοί έχουν στην καθημερινότητά τους. Έτσι, δεν γινόταν να λείπει και από τους χριστουγεννιάτικους εορτασμούς τους.
Η παράδοση της χριστουγεννιάτικης σάουνας – στα φινλανδικά: joulusauna – έχει τις ρίζες της πολλούς αιώνες πριν στη χώρα. Την Παραμονή των Χριστουγέννων οι οικογένειες μαζεύονται στη σάουνα για να εξαγνίσουν το κορμί τους και να χαλαρώσουν το μυαλό τους πριν ξεκινήσουν να γιορτάζουν τα Χριστούγεννα. Φτιάχνουν μάλιστα τον χώρο αυτόν αρκετά άνετο με αρωματικά έλαια, φαναράκια και αφράτες πετσέτες. Αφήνουν ακόμα και χριστουγεννιάτικα κεράσματα για το saunatonttu, δηλαδή το ξωτικό της σάουνας(!).
9. Νορβηγία
Ένα διαδεδομένο έθιμο των Χριστουγέννων στη Νορβηγία είναι να αφήνουν ένα μπολ με πόριτζ (χυλό βρόμης) για το Nisse της οικογένειας, που είναι κάτι σαν ξωτικό ή νάνος. Γενικά στη Σκανδιναβία, θεωρείται ότι κάθε σπιτικό έχει το δικό του πνεύμα-προστάτη, δηλαδή το Nisse, το οποίο έχει τη μορφή ενός κοντού άνδρα ή κοντής γυναίκας που φοράει ένα σκούφο και προσέχει το σπίτι ή το αγρόκτημα. Την Παραμονή των Χριστουγέννων, η οικογένεια αφήνει ένα μπολ με πόριτζ στο Nisse για να το ευχαριστήσει για την προστασία του.
Υπάρχει, όμως, άλλο ένα περίεργο έθιμο την Παραμονή των Χριστουγέννων στη Νορβηγία, αν και δεν είναι τόσο διαδεδομένο: να κρύβουν τις σκούπες στη ντουλάπα για να εμποδίσουν τις μάγισσες να τις κλέψουν. Κι αυτό γιατί, σύμφωνα με τη νορβηγική παράδοση, εκείνη τη μέρα οι μάγισσες περιπλανιούνται ψάχνοντας μια καλή σκούπα για να μπορέσουν να πετάξουν. Επίσης, μια πολύ ενδιαφέρουσα παράδοση γαστρονομικού περιεχομένου που τηρείται σε κάποια μέρη της χώρας τα Χριστούγεννα θέλει τους Νορβηγούς να απολαμβάνουν καπνιστό κεφάλι προβάτου, το λεγόμενο smalahove.
Και τέλος, να σου πω για την παράδοση της χώρας να δίνει ένα χριστουγεννιάτικο δέντρο στο Ηνωμένο Βασίλειο κάθε χρόνο ως ευχαριστήριο δώρο για τη βοήθεια που τους έστειλε κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Το δέντρο αυτό τοποθετείται στην Πλατεία Τράφαλγκαρ στο Λονδίνο.
10. Σουηδία
Στη Σουηδία γιορτάζουν με πολύ ιδιαίτερο τρόπο τη γιορτή της Αγίας Λουκίας στις 13 Δεκεμβρίου. Δεν είναι απόλυτα ξεκάθαρο από πού προέρχεται αυτή η παράδοση – ίσως είναι συνέχεια μιας αντίστοιχης παγανιστικής τελετής. Λέγεται ότι η Αγία Λουκία ήταν ένα νεαρό κορίτσι που πίστευε στον Χριστό και σκοτώθηκε τον 4ο αιώνα εξαιτίας της πίστης της. Οι Σουηδοί μνημονεύουν αυτή τη μέρα με πομπές που οδηγούνται από ένα κορίτσι ντυμένο στα λευκά με ένα στέμμα στο οποίο είναι στερεωμένα κεριά. Με τον ίδιο τρόπο γιορτάζουν αυτή τη μέρα στη Δανία, στη Νορβηγία και στις περιοχές της Φινλανδίας που μιλούν σουηδικά.
Επιπλέον, κάθε χρόνο την Παραμονή των Χριστουγέννων στις 3 η ώρα το απόγευμα οι οικογένειες στη Σουηδία βλέπουν στην τηλεόραση ένα σπέσιαλ χριστουγεννιάτικο επεισόδιο με τον Ντόναλντ Ντακ, μια παράδοση που αριθμεί περίπου 50 χρόνια. Θεωρείται ότι αυτό το έθιμο έχει κάποια επίδραση στον αριθμό των κλήσεων στις υπηρεσίες Έκτακτης Ανάγκης της Σουηδίας την Παραμονή των Χριστουγέννων, οι οποίες ήταν κατά 20% μειωμένες εκείνη την ώρα κατά το χρονικό διάστημα 2011-2016.
11. Λετονία
Να και μια παράδοση που έχει μια καθαρτήρια και ζεστή αίσθηση ανάμεσα σε όλες όσες είδαμε να συμβαίνουν τα Χριστούγεννα στην Ευρώπη. Ο λόγος είναι για το κάψιμο του Ξύλου των Χριστουγέννων, του λεγόμενου Yule Log, στη Λετονία.
Οι Λετονοί, λοιπόν, διαλέγουν ένα ιδιαίτερο κούτσουρο το οποίο το σέρνουν μέσα στο σπίτι, στην πόλη, στην εξοχή ή στο χωριό, μαζεύοντας έτσι όλα τα προβλήματα και την κακή τύχη του προηγούμενου χρόνου. Στο τέλος της διαδρομής του, το κούτσουρο καίγεται στη φωτιά συμβολίζοντας την καταστροφή της κακής τύχης του παρελθόντος και το καλωσόρισμα του φωτός, της ζεστασιάς και των ευκαιριών του νέου χρόνου. Αυτήν την παράδοση θα ήθελα πολύ να τη δοκιμάσω!
Από κούτσουρα που γεμίζουν γλυκά και πίκλες που στολίζουν το χριστουγεννιάτικο δέντρο μέχρι τις βουτιές σε παγωμένα νερά, ξωτικά της σάουνας και αγώνες με τρομακτικούς μεταμφιεσμένους, τα Χριστούγεννα στην Ευρώπη είναι μια παρέλαση με περίεργα έθιμα. Δεν χρειάζεται, λοιπόν, να πας και πολύ μακριά για να δεις κάτι ιδιαίτερο τις φετινές γιορτές. Ακόμα, όμως, κι αν μείνεις στο σπίτι, μπορείς να διαλέξεις ένα από τα παραπάνω ευρωπαϊκά έθιμα και να διασκεδάσεις λίγο διαφορετικά αυτά τα Χριστούγεννα.
Εσύ τι περίεργο έθιμο ξέρεις για τα Χριστούγεννα;
🎄Δες ακόμα: 5 βιβλία για να διαβάσεις τα Χριστούγεννα
Πηγές (πρόσβαση στις 7 Νοεμβρίου 2022)
- Ten European Christmas traditions you may not know
- Seven unusual Christmas traditions from around Europe
- 5 of Europe’s Weirdest Christmas Traditions
- Unusual and fun Christmas traditions from Europe
- 5 Bizarre European Christmas Traditions
- In Santa’s mailbag, a peek into children’s pandemic worries
- Weird British Christmas traditions
- 10 Christmas traditions from Europe to try at home
- Saint Lucy’s Day
- Austria’s Krampus Parade: The Complete Guide
