Η φάρμα των ζώων: μια αλληγορία για τον κομμουνισμό στην ΕΣΣΔ
Περίπου ένα χρόνο είχα στο ράφι με τα αδιάβαστα το βιβλίο «Η φάρμα των ζώων» του Τζορτζ Όργουελ, αλλά κατάφερα να πείσω τον εαυτό μου να το διαβάσει. Κι αφού το διάβασα, απορώ γιατί δεν το είχα κάνει νωρίτερα.
«Η Φάρμα των Ζώων» είναι ένα μικρό βιβλίο περίπου 160 σελίδων που θα το διαβάσεις γρήγορα σαν παραμυθάκι. Κι όπως όλα τα παραμύθια κρύβουν σκληρά γεγονότα και τρελά μηνύματα μέσα στην απλοϊκότητά τους, έτσι κι αυτό σου παρουσιάζει ένα δυσνόητο κάποιες φορές ιστορικοπολιτικό φαινόμενο μέσα από μια απλή, κατανοητή ιστοριούλα.
«Η Φάρμα των Ζώων» – περίληψη
Συγγραφέας: George Orwell
Σελίδες: 160
Εκδόσεις: Ωκεανίδα
Στο βιβλίο «Η Φάρμα των Ζώων» η ιστορία ακολουθεί μια ομάδα καταπιεσμένων ζώων που ζουν σε μια φάρμα, τα οποία αποφασίζουν να ελευθερωθούν από τον ζυγό του αφεντικού τους, του κύριου Τζόουνς. Δεν θα δέχονται πια να καταπονούνται για να βγάζουν γάλα, αβγά, να οργώνουν τα χωράφια και να δίνουν τη ζωή τους για να ταΐζουν τους ανθρώπους και να φέρνουν λεφτά στην τσέπη του κύριου Τζόουνς. Ένα γέρικο γουρούνι βάζει τον σπόρο της ιδέας της επανάστασης και μετά τον θάνατό του τρία άλλα γουρούνια πρωτοστατούν στην ηγεσία της νέας ελεύθερης από τους ανθρώπους φάρμας.
Κι από εκεί και πέρα η ιστορία ίσως να σου φανεί αρκετά γνώριμη. Τα ζώα προσπαθούν συνεχώς για την ευημερία της φάρμας, τα γουρούνια-αρχηγοί τρώγονται μεταξύ τους, η προπαγάνδα ανθίζει, και η νέα ζωή στη φάρμα ίσως τελικά να μη διαφέρει από την παλιά.
Το βιβλίο «Η Φάρμα των Ζώων» γράφτηκε το 1943, αλλά τελικά εκδόθηκε το 1945. Αρχικά, τέσσερις εκδότες αρνήθηκαν να το δημοσιεύσουν, κυρίως λόγω της συμμαχίας που είχε τότε η Μεγάλη Βρετανία με τη Σοβιετική Ένωση (ΕΣΣΔ – Ένωση Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών) έναντι της ναζιστικής Γερμανίας και του φόβου ότι ένα τέτοιο βιβλίο θα μπορούσε να τη διαταράξει. Με το τέλος του Β΄Παγκοσμίου Πολέμου, όμως, όταν η Μεγάλη Βρετανία φαίνεται να μη νοιαζόταν ιδιαίτερα για τη γνώμη της ΕΣΣΔ και ίσως να ήθελε να ενισχύσει ένα αντισοβιετικό και αντικομουνιστικό αίσθημα στη χώρα, «Η Φάρμα των Ζώων» προχώρησε σε έκδοση.
👉Θέλεις να δεις κατευθείαν γιατί, κατά τη γνώμη μου, πρέπει να διαβάσεις τώρα το βιβλίο «Η Φάρμα των Ζώων»; Πάτα εδώ και ανακάλυψέ το.
Τι ξεχώρισα στο βιβλίο «Η Φάρμα των Ζώων» – ανάλυση
Αλληγορία
Πραγματικά εξεπλάγην με το πόσο απλά και κατανοητά ο Τζορτζ Όργουελ γράφει ένα μικρό παραμυθάκι, μια αλληγορία για τον κομμουνισμό στη Σοβιετική Ένωση, που επιδέχεται βέβαια πολλές ερμηνείες και αναλύσεις.
«Η Φάρμα των Ζώων» είναι ένα αφοπλιστικά διαχρονικό βιβλίο που δεν αφορά μόνο τη δημιουργία και την εφαρμογή του κομμουνισμού στην ΕΣΣΔ, αλλά και κάθε κυβερνητικό καθεστώς – σοσιαλιστικό, καπιταλιστικό, φασιστικό και κομμουνιστικό – που καταχράται την εξουσία και χρησιμοποιεί τη βία, τη δημαγωγία και την προπαγάνδα για το προσωπικό κέρδος των μελών του και εις βάρος της εργατικής τάξης. Είναι η απόλυτη κριτική σε όλους όσοι υπόσχονται ότι τα πράγματα θα είναι διαφορετικά όταν θα έχουν την εξουσία και, όταν τελικά ηγούνται, κάνουν ακριβώς τα ίδια με τους προηγούμενους.
«Η Φάρμα των Ζώων» – χαρακτήρες και συμβολισμός
Αυτό που θα παρατηρήσεις σίγουρα διαβάζοντας το βιβλίο «Η Φάρμα των Ζώων» είναι ότι ο Όργουελ χρησιμοποιεί τους χαρακτήρες ως σύμβολα καταστάσεων ή πραγματικών προσώπων της Ιστορίας.
Κύριος Τζόουνς
Ο Κύριος Τζόουνς συμβολίζει τον Τσάρο Νικόλαο Β’, ο οποίος καθαιρέθηκε από τη Ρωσική Επανάσταση. Είναι ένας αγρότης, συχνά μεθυσμένος, που είναι υπεύθυνος για τη Φάρμα του Αγροτικού πριν την επανάσταση των ζώων. Παρουσιάζεται ως ένα σκληρό αφεντικό που ενώ εκείνος απολαμβάνει όλες τις ανέσεις, τα ζώα του πεινάνε και ζουν δύσκολα.
Μέιτζορ
Φαίνεται ότι ο Όργουελ έχει βασίσει τον Μέιτζορ στον Γερμανό οικονομολόγο, Καρλ Μαρξ, και τον Ρώσο ηγέτη της επανάστασης, Βλαντίμιρ Ιλίτς Λένιν. Ο Μέιτζορ είναι το γέρικο γουρούνι που αρχικά έχει το όραμα για μια σοσιαλιστική ουτοπία, όπου όλα τα ζώα θα είναι ίσα. Το όραμά του χρησιμοποιείται έπειτα ως έμπνευση για την επανάσταση των ζώων. Μετά τον θάνατό του αφήνει πίσω τον Ναπολέοντα και τον Σνόουμπολ, ο καθένας από τους οποίους προσπαθεί να πάρει τον έλεγχο της φάρμας με αφορμή το όραμα του Μέιτζορ.
Ναπολέων
Βασισμένος στον Ιωσήφ Στάλιν, ο Ναπολέων είναι ένα από τα δύο γουρούνια-ηγέτες που αναδεικνύονται μετά την επανάσταση, ο οποίος χρησιμοποιεί στρατιωτική δύναμη (τα εννιά πιστά άγρια σκυλιά) για να φοβίσει τα άλλα ζώα και να εδραιώσει την εξουσία του. Αργότερα, ο Ναπολέων αποδεικνύεται περισσότερο ύπουλος και δόλιος σε σχέση με τον Σνόουμπολ.
Σνόουμπολ
Το γουρούνι που διεκδικεί τον έλεγχο της Φάρμας των Ζώων μαζί με τον Ναπολέοντα μετά την επανάσταση, ο Σνόουμπολ (ή όπως έχει μεταφραστεί σε άλλες εκδόσεις, ο Χιονάτος), βασίζεται στον Λέοντα Τρότσκι. Έξυπνος και παθιασμένος, μιλάει με ευφράδεια και δεν είναι τόσο χαμηλών τόνων και δόλιος όσο ο Ναπολέων. Ο Σνόουμπολ φαίνεται να κερδίζει την εμπιστοσύνη των άλλων ζώων και να ενισχύει την εξουσία του.
Σκουίλερ
Ο Σκουίλερ είναι το γουρούνι που διαδίδει την προπαγάνδα του Ναπολέοντα. Δεν αντιπροσωπεύει κάποιο συγκεκριμένο πρόσωπο, αλλά συμβολίζει εκείνους που είναι στην εξουσία και συχνά χρησιμοποιούν τη ρητορική και τη γλώσσα για να διαστρεβλώσουν την αλήθεια και να κερδίσουν ή να διατηρήσουν τον κοινωνικοπολιτικό έλεγχο.
Τα γουρούνια δεν δούλεψαν στον θερισμό, αλλά κατηύθυναν και επέβλεπαν τα άλλα ζώα. Καθώς διέθεταν ανώτερη ευφυΐα, ήταν φυσικό να αναλάβουν την αρχηγία.
Τζορτζ Όργουελ, Η Φάρμα των Ζώων
Μόζες
Ο Μόζες – ή σε μετάφραση που θα προτιμούσα, Μωυσής – είναι ο εξημερωμένος κόρακας που διαδίδει ιστορίες για το Ζαχαρόβουνο, έναν παράδεισο στον οποίο υποθετικά πηγαίνουν τα ζώα όταν πεθαίνουν. Αν και ο Μόζες παίζει πολύ μικρό ρόλο στο βιβλίο, ο Όργουελ ξεκάθαρα τον χρησιμοποιεί για να δείξει τον ρόλο της θρησκείας σε ένα καθεστώς, αλλά και πώς συγκεκριμένα το κομμουνιστικό καθεστώς της Σοβιετικής Ένωσης χρησιμοποίησε τη θρησκεία ως μέσο για να κατευνάσει τους καταπιεσμένους.
Φρέντερικ
Ο Φρέντερικ, ο σκληρός και δαιμόνιος ιδιοκτήτης του Πίντσφιλντ, της γειτονικής φάρμας, βασίζεται στον Αδόλφο Χίτλερ, τον ηγέτη της Ναζιστικής Γερμανίας τις δεκαετίες του 1930 και 1940, και τελικά αποδεικνύεται ένας αναξιόπιστος γείτονας για τη Φάρμα των Ζώων.
Πίλκινγκτον
Ο Πίλκινγκτον, ο καλόβολος ευγενικός αγρότης που έχει την άλλη γειτονική φάρμα, το Φόξγουντ, είναι ορκισμένος εχθρός του Φρέντερικ και αντιπροσωπεύει τις καπιταλιστικές κυβερνήσεις της Μεγάλης Βρετανίας και των ΗΠΑ.
Τα άλλα ζώα
Τα υπόλοιπα ζώα φαίνεται να αντιπροσωπεύουν διάφορους τύπους ανθρώπων που συναντάμε σε ένα κράτος, το μείγμα των οποίων τελικά επιτρέπει στις κυβερνήσεις να τους χειραγωγούν. Από τη μία έχουμε τη Μόλι, σύμβολο της πλούσιας μεσαίας τάξης που το έσκασε από τη Ρωσία λίγα χρόνια μετά την επανάσταση. Από την άλλη έχουμε τον Μπόξερ που ό,τι και να συμβεί δεν χάνει την πίστη του στους κυβερνώντες και δουλεύει σκληρά, και τον γάιδαρο Μπέντζαμιν, ο οποίος, αν και αντιλαμβάνεται την προπαγάνδα και την χειραγώγηση, δεν κάνει τίποτα γι αυτό.
Τα ζώα απέξω κοιτούσαν πότε τα γουρούνια και πότε τους ανθρώπους , πότε τους ανθρώπους και πότε τα γουρούνια, ύστερα πάλι τα γουρούνια και πάλι τους ανθρώπους, αλλά ήταν αδύνατον να ξεχωρίσουν ποιος ήταν ποιος.
Τζορτζ Όργουελ, Η Φάρμα των Ζώων
Θέματα
Εκτός από τη διαφθορά των σοσιαλιστικών ιδεών στη Σοβιετική Ένωση, την τάση των ανθρώπων να διατηρούν κοινωνικές ιεραρχίες και δομές ανεξάρτητα από το καθεστώς και την κατάχρηση της γλώσσας με σκοπό την κατάχρηση της εξουσίας, το βιβλίο «Η Φάρμα των Ζώων» δείχνει τον κίνδυνο μιας αφελούς και αδαούς εργατικής τάξης και, γενικότερα, κοινωνίας.
Όλα τα ζώα είναι ίσα, αλλά μερικά ζώα είναι πιο ίσα από τα άλλα.
Τζορτζ Όργουελ, Η Φάρμα των Ζώων
Στο βιβλίο τα περισσότερα ζώα δεν είχαν την ικανότητα να διαβάσουν και να ενημερωθούν από ανεξάρτητες πηγές. Επομένως, όταν είχαν κάποιο δίλημμα σχετικά με αυτά που τους συμβαίνουν, προτιμούσαν να πιστέψουν αυτά που τους έλεγε ο Ναπολέων, όπως χαρακτηριστικά έκανε ο Μπόξερ: «Ο Ναπολέων έχει πάντα δίκιο». Την ίδια στιγμή όμως, ακόμα και τα ζώα που μπορούσαν να διαβάζουν, όπως ο Μπέντζαμιν, επέλεξαν να μην κάνουν απολύτως τίποτα. Βλέπουμε, λοιπόν, και το θέμα της αποτυχίας της διανόησης. Αν κι εκείνοι που έχουν τη γνώση, δεν έχουν την ηθική να δράσουν πάνω στη διαφθορά, τότε η ίδια η γνώση δεν έχει χρησιμότητα.
Δες τον οδηγό ανάγνωσης στα αγγλικά για το βιβλίο «Η Φάρμα των Ζώων» εδώ.
Η βιογραφία του Τζορτζ Όργουελ
Στο τέλος της έκδοσης του βιβλίου που διάβασα έχει και μία σύντομη βιογραφία του Τζορτζ Όργουελ, που σίγουρα με έκανε να καταλάβω ότι αυτός ο άνθρωπος σίγουρα δεν έπληξε στη ζωή του. Πρέπει να ξέρεις ότι ο ίδιος ο Τζορτζ Όργουελ ήταν βαθιά αντικομουνιστής κι είχε φτάσει σε σημείο να καταδώσει στη βρετανική κυβέρνηση πολλούς ανθρώπους των γραμμάτων και των τεχνών, όπως ο Τσάρλι Τσάπλιν. Γενικά, στη βιογραφία του θα διαβάσεις αρκετά πράγματα που μάλλον δεν θα σου αρέσουν.
Ο ίδιος δήλωνε σοσιαλιστής και συντηρητικός αναρχικός. Απεχθανόταν κάθε είδους ολοκληρωτικό καθεστώς και αυτό φαίνεται ξεκάθαρα και στα πολύ διάσημα βιβλία του «Η Φάρμα των Ζώων» και «1984». Και στα δύο αυτά έργα θίγει το θέμα των ολοκληρωτικών καθεστώτων, σε διαφορετική μορφή το καθένα, και καταδεικνύει πώς κυβερνήσεις διαστρεβλώνουν καταστάσεις και κάνουν σταδιακές αλλαγές χωρίς ο λαός να το αντιλαμβάνεται.
Διάβασέ το βιβλίο «Η Φάρμα των Ζώων» τώρα γιατί…
… είναι απλό, κατανοητό και ευκολοδιάβαστο με βαθιά κοινωνικά και πολιτικά μηνύματα. Κι όλα αυτά σε μόνο 160 σελίδες!
Θέλεις να μάθεις εύκολα και απλά μέσα από μια σατιρική ιστορία για τη δημιουργία της Σοβιετικής Ένωσης; Θέλεις να διαβάσεις μια αλληγορία για σχεδόν κάθε κυβερνητικό καθεστώς σε μια χώρα που την κυβερνά η προπαγάνδα, η βία και η λογοκρισία (ονόματα δε λέμε, οικογένειες δεν θίγουμε);
Με απόλυτα σαφή τρόπο ο συγγραφέας θα σου δείξει την ιστορία του κομμουνισμού στη Σοβιετική Ένωση και θα σε προβληματίσει για πολιτικές καταστάσεις που βιώνουμε ακόμα και σήμερα. Αν και το βιβλίο έχει δεχτεί κάποιες σφοδρές κριτικές για το κατά πόσο είναι λογοτεχνικό – ειδικά την εποχή που εκδόθηκε – θα έλεγα ότι ο στόχος του δεν ήταν τόσο η λογοτεχνική ευχαρίστηση, όσο να σατιρίσει τα κακώς κείμενα και να αφυπνίσει τον κόσμο. Προσωπικά, πάντως, πιστεύω ότι ο Όργουελ έβαλε αρκετή τέχνη στον λόγο του σε αυτό το καλογραμμένο, σατιρικό βιβλίο.
Διάβασέ το και ετοιμάσου να προβληματιστείς από εκεί που δεν το περιμένεις!
🖥️Διάβασε το βιβλίο «Η Φάρμα των Ζώων» δωρεάν σε pdf εδώ.
🎧Άκουσε το βιβλίο σε audio book «Η Φάρμα των Ζώων» δωρεάν εδώ.
🎥Δες την ταινία «Η Φάρμα των Ζώων».
Πρόσφατα άρθρα:
- «Η συνάντηση» της Σαλίνι Μπόλαντ: ένα ανατρεπτικό θρίλερ για τις διαπροσωπικές σχέσεις
- Χριστουγεννιάτικος διαγωνισμός βιβλίου 2024: «Όλοι αυτά τα Χριστούγεννα έχουν ένα μυστικό»
- 8 feel-good βιβλία για τα Χριστούγεννα
- 8 χριστουγεννιάτικα βιβλία για ενήλικες: οι καλύτερες προτάσεις βιβλίων για τις γιορτές
- Το θηρίο στη ζούγκλα: μια νουβέλα για τον φόβο απέναντι στη ζωή