Το βιβλίο του νεκροταφείου: μια γλυκιά ιστορία ενηλικίωσης με γοτθική αίσθηση
Ετοιμάσου για «Το βιβλίο του νεκροταφείου» του Νιλ Γκέιμαν, μια τρυφερή ιστορία γεμάτη με υπερφυσικά πλάσματα και σκοτεινή ατμόσφαιρα!
Ήθελα καιρό να διαβάσω «Το βιβλίο του νεκροταφείου» και μιας και πρόκειται για ένα μικρό βιβλίο φαντασίας της εφηβικής λογοτεχνίας, σκέφτηκα ότι θα ήταν αυτό ακριβώς το ανάλαφρο ανάγνωσμα με διακριτικά vibes τρόμου που θα ταίριαζε να διαβάσω το περασμένο φθινόπωρο τις μέρες που θα έμενα στο μαιευτήριο μετά που θα γεννούσα τα διδυμάκια μου. Τελικά, αν και το πακέταρα στη βαλίτσα μου όταν πήγα να γεννήσω, δεν κατάφερα να το πιάσω παρά μόνο λίγες βδομάδες μετά που γύρισα στο σπίτι. Και ναι, ήταν ακριβώς αυτό που χρειαζόμουν εκείνη την περίοδο: κάτι μικρό, γρήγορο, συγκινητικό, γεμάτο φαντασία και γοτθική αίσθηση.
Είναι το δεύτερο βιβλίο του Νιλ Γκέιμαν που διαβάζω και ομολογώ πως αν και μου άρεσε πολύ, αισθάνθηκα – όπως και στο «Ποτέ και πουθενά» του ίδιου – ότι είχε προοπτικές που δεν εξερεύνησε ο συγγραφέας. Πάμε, όμως, να δούμε αναλυτικά παρακάτω μια μικρή κριτική για «Το βιβλίο του νεκροταφείου» μαζί με όλα τα σημεία εκείνα που το απογειώνουν.
Λίγα λόγια για το βιβλίο
Συγγραφέας: Neil Gaiman
Σελίδες: 288
Εκδόσεις: Οξύ
Έτος έκδοσης: 2011 (έκδοση στα αγγλικά: 2008)
«Το βιβλίο του νεκροταφείου» είναι εμπνευσμένο – όπως μας πληροφορεί ο συγγραφέας – από το κλασικό «Το βιβλίο της ζούγκλας» του Ράντγιαρντ Κίπλινγκ, και μας μεταφέρει σε ένα νεκροταφείο του Λονδίνου, όπου οι κάτοικοί του, δηλαδή οι νεκροί που είναι θαμμένοι εκεί, αποφασίζουν να μεγαλώσουν τον μικρό Καν, ένα μωρό που έφτασε εκεί μπουσουλώντας μετά την αποτρόπαια δολοφονία της οικογένειάς του. Ο μικρός Καν μεγαλώνει σε ένα ασυνήθιστο περιβάλλον και εκπαιδεύεται από φαντάσματα και άλλου είδους υπερφυσικά πλάσματα, ενώ τον ακολουθεί μια διαρκώς αυξανόμενη απειλή που σχετίζεται με τον θάνατο της οικογένειάς του. Μυστήριο, σκοτεινή ατμόσφαιρα και χαρακτήρες-καρικατούρες μπαίνουν στο παιχνίδι της πλοκής και σε ταξιδεύουν σε μια σύντομη, αλλά γεμάτη περιπέτεια, ιστορία ενηλικίωσης που θυμίζει κάτι από Χάρι Πότερ.
Γιατί να διαβάσεις «Το βιβλίο του νεκροταφείου»
Διάβασε «Το βιβλίο του νεκροταφείου», αν έχεις όρεξη για μια σύντομη ιστορία φαντασίας που θα ξεπετάξεις πιθανότατα σε ένα σαββατοκύριακο. Γρήγορος ρυθμός αφήγησης, γλυκιά γραφή, μυστήριο, υπερφυσικά πλάσματα κι ένας μικρός ήρωας που δε γίνεται να μη συμπαθήσεις, θα σε κάνουν να περάσεις πολύ ωραία και στο τέλος μπορεί και να συγκινηθείς λίγο – ή και πολύ.
Τιπ! Διάβασέ το κοντά στο Halloween, μιας και το σκηνικό του νεκροταφείου και των φαντασμάτων ταιριάζουν τέλεια με εκείνη την περίοδο!
«Το βιβλίο του νεκροταφείου» – κριτική & ανάλυση
Γραφή και ατμόσφαιρα
Διαβάζοντας «Το βιβλίο του νεκροταφείου» αναγνωρίζουμε αμέσως τη γλυκιά γεμάτη χιούμορ γραφή του Νιλ Γκέιμαν, με απλή γλώσσα που ρέει γρήγορα και αβίαστα για να μας αφηγηθεί την ιστορία του μικρού Καν. Από τις πρώτες σελίδες του βιβλίου με κέρδισε μια ομιχλώδης, σκοτεινή ατμόσφαιρα που ενισχύεται από φανταστικά πλάσματα και το γοτθικό σκηνικό του νεκροταφείου. Όλα μοιάζουν ξεχασμένα, σκονισμένα και μυστήρια · τα περισσότερα γίνονται κατά τη διάρκεια της νύχτας ανάμεσα σε παλιούς τάφους και αγριεμένους κισσούς.
[…] ο θάνατος είναι η μεγαλύτερη δημοκρατία […]
Νιλ Γκέιμαν – Απόσπασμα από «Το βιβλίο του νεκροταφείου»
Φανταστικός κόσμος
Ο συγγραφέας χτίζει τον φανταστικό του κόσμο στα πλαίσια του πραγματικού μας κόσμου. Έχουμε, λοιπόν, ένα νεκροταφείο το οποίο ζωντανεύει μέσα από τα φαντάσματα των νεκρών του, αλλά και πλάσματα, όπως ο Λουλακί Άνδρας και οι νεκροφάγοι. Ταυτόχρονα, ο ήρωας εκπαιδεύεται από τους υπερφυσικούς μέντορές του στη μαγεία του κόσμου αυτού και αποκτά δεξιότητες, όπως το να γίνεται αόρατος σαν ένα φάντασμα. Γενικά, για να πλάσει τη φανταστική πραγματικότητα του βιβλίου, ο συγγραφέας αντλεί έμπνευση από πλάσματα που ήδη γνωρίζουμε από λαϊκές δοξασίες και την παγκόσμια μυθολογία, αλλά τα ενσωματώνει στην ιστορία του με έναν πρωτότυπο και παιχνιδιάρικο τρόπο που εγώ προσωπικά απόλαυσα.
Πρέπει να είναι ωραία να νιώθεις πως ανήκεις κάπου. Κάπου που να ξέρεις ότι είναι το σπίτι σου.
Νιλ Γκέιμαν – Απόσπασμα από «Το βιβλίο του νεκροταφείου»
Πλοκή
Η ιστορία είναι καλοδομημένη και η πλοκή προχώρα με γρήγορο ρυθμό. Το βιβλίο ανοίγει με μια σκηνή που κατευθείαν σου τραβάει την προσοχή και σε κάνει να θέλεις να γυρίσεις τις σελίδες, ενώ από την αρχή υπάρχει μυστήριο και μια συνεχής απειλή στο παρασκήνιο. Έπειτα, παρακολουθούμε τις περιπέτειες του κεντρικού ήρωα στο νεκροταφείο, περιπέτειες που του δίνουν κάθε φορά ένα μάθημα που θα του χρησιμεύσει αργότερα, όταν η πλοκή φτάσει στην κορύφωση της. Στο τέλος, το μυστήριο λύνεται αρκετά ικανοποιητικά κατά τη γνώμη μου (αν και μου δημιουργήθηκαν τελικώς κάποια ερωτήματα) και η επιλογή του τέλους από τον συγγραφέα φαίνεται μάλλον μη αναμενόμενη.
Κι εγώ νιώθω ακόμα όπως όταν ήμουν ένα τόσο δα πραγματάκι κι έφτιαχνα κολιέ με μαργαρίτες στο παλιό λιβάδι. Είσαι πάντα εσύ, κι αυτό δεν αλλάζει, στην ουσία όμως πάντα αλλάζεις και δεν μπορείς να κάνεις τίποτα γι’ αυτό.
Νιλ Γκέιμαν – Απόσπασμα από «Το βιβλίο του νεκροταφείου»
Εικονογράφηση
Η εικονογράφηση του βιβλίου έχει γίνει από τον Dave McKean κι έρχεται πραγματικά να δέσει το γλυκό και να πλαισιώσει πολύ όμορφα την ιστορία. Τα σκίτσα είναι ασπρόμαυρα, ακολουθούν την απειλητική και μυστήρια αίσθηση του βιβλίου σαν να παρακολουθείς τα γεγονότα μέσα από έναν ομιχλώδη φακό.
Θέματα
«Το βιβλίο του νεκροταφείου» αν και σύντομο, καταφέρνει να ασχοληθεί με μια ποικιλία θεμάτων, αν και πολλά από αυτά τα περνάει κάπως επιφανειακά. Το πέρασμα από την παιδική ηλικία στην ενηλικίωση είναι το κεντρικό θέμα του βιβλίου. Μάλιστα η όλη ιστορία μπορεί να ερμηνευτεί ως η προσπάθεια ενός ορφανού παιδιού να αντιμετωπίσει την τραγική απώλεια της οικογένειάς του, ως μια επινόηση που το προστατεύει από την σκληρή πραγματικότητα. Βλέπουμε, δηλαδή, τη φαντασία, όχι μόνο ως απαραίτητο συστατικό της παιδικής ηλικίας για τη διαχείριση και την ερμηνεία του κόσμου, αλλά και ως ένα σύννεφο που διαλύεται όταν φτάνουμε στην ενηλικίωση, αποκαλύπτοντας την ωμή πραγματικότητα.
Ταυτόχρονα, εντοπίζουμε το θέμα της οικογένειας, όχι της κλασικής, αλλά αυτής που φτιάχνει κάποιος ανεξάρτητα από τους δεσμούς αίματος. Βρίσκουμε, όμως, και άλλα θέματα που απασχολούν τον άνθρωπο πριν την ενηλικίωση: τις παιδικές φιλίες και κατά πόσο αυτές αντέχουν στις αλλαγές μας μέσα στα χρόνια, τον σχολικό εκφοβισμό και την αποδοχή του εαυτού μας σε μια περίοδο συνεχών μεταβολών και ανακάλυψης.
Αν δεν τολμάς τίποτα, τότε στο τέλος της ημέρας, το τίποτα θα είναι το μοναδικό πράγμα που θα έχεις κερδίσει.
Νιλ Γκέιμαν – Απόσπασμα από «Το βιβλίο του νεκροταφείου»
«Το βιβλίο του νεκροταφείου» – αστοχίες
Τι είναι όμως αυτό που τελικά δεν απογείωσε το βιβλίο, παρόλο που η ιστορία είχε εξαιρετικές προοπτικές ανάπτυξης; Εκτός από τις επαναλήψεις λέξεων και μερικές αστοχίες στη μετάφραση στην ελληνική έκδοση – πράγματα που μπορούν να προσπεραστούν χάρη στη γεύση που σου αφήνει η ιστορία στο σύνολό της – τα μεγαλύτερα κενά έρχονται στους χαρακτήρες και στην ανάπτυξη του φανταστικού κόσμου. Συγκεκριμένα, οι χαρακτήρες φαίνονται μονοδιάστατοι (εκτός ίσως από τον Σίλας) και με έλλειψη βάθους, ενώ κάποιοι πέρασαν για λίγο, σαν να μπήκαν μόνο για να βολέψουν επιτηδευμένα την πλοκή (ακολουθεί πιθανό σπόιλερ), όπως η Σκάρλετ. Ταυτόχρονα, δημιουργούνται αρκετά ερωτήματα σε σχέση με τον φανταστικό κόσμο και τα υπερφυσικά πλάσματα, όπως, για παράδειγμα, η προέλευση του Λουλακί Άνδρα ή το παρελθόν του Σίλας και της κυρίας Λυκέσκου. Θα έλεγα, επίσης, ότι κάποιες σκηνές είχαν ελλιπή ανάπτυξη, ιδιαίτερα προς το τέλος του βιβλίου όταν βλέπουμε περισσότερη δράση και προώθηση της πλοκής· ο συγγραφέας μου έδωσε την εντύπωση ότι ξαφνικά βιαζόταν να ολοκληρώσει την ιστορία (τέλος σπόιλερ).
Βέβαια, ίσως όλα αυτά να είναι αναμενόμενα σε ένα βιβλίο φαντασίας που προορίζεται για μεγάλα παιδιά κι εφήβους, σε ένα βιβλίο τόσο μικρό με έναν φανταστικό κόσμο τόσο πλούσιο γεμάτο προοπτικές. Το ίδιο ακριβώς συνέβη και στο «Ποτέ και Πουθενά» του ίδιου. Θέλαμε κάτι παραπάνω, αγαπητέ Νιλ, και στις δύο περιπτώσεις!
⭐Δες την κριτική μου για το «Ποτέ και πουθενά» του Νιλ Γκέιμαν εδώ.
Αξίζει να διαβάσεις «Το βιβλίο του νεκροταφείου»;
Αν σου αρέσει το είδος της φαντασίας σε ταινίες και βιβλία ή αν θέλεις να γνωρίσεις αυτό το είδος βιβλίων, τότε μην προσπεράσεις «Το βιβλίο του νεκροταφείου». Μπορεί η ανάπτυξη των χαρακτήρων και του φανταστικού κόσμου να ήθελε λίγη περισσότερη αγάπη από τον συγγραφέα, όμως το βιβλίο είναι μικρό, γρήγορο, εύκολο, δε θα σε πολυπαιδέψει, θα σε διασκεδάσει, θα σε συγκινήσει και λίγο και ίσως σε πάει πίσω στα παιδικά/ εφηβικά σου χρόνια για μια στιγμή (εκτός αν είσαι παιδί ή έφηβος και διανύεις τώρα αυτή τη φάση).
Με απλή και γλυκιά γραφή, σκοτεινή και μυστηριώδη ατμόσφαιρα και μικρές πινελιές χιούμορ, ο συγγραφέας πλάθει έναν φανταστικό κόσμο που δεν περιορίζεται μόνο στα φαντάσματα, αλλά εμπνέεται από πλάσματα της παγκόσμιας μυθολογίας. Κι όλα αυτά γύρω από ένα διάχυτο μυστήριο για τον κίνδυνο που διατρέχει ο μικρός κεντρικός ήρωας και με μια πλοκή που εξελίσσεται γρήγορα. Ο, τι πρέπει για χαλαρό διάβασμα ένα βροχερό σαββατοκύριακο του Οκτώβρη!
Πρόσφατα άρθρα:
