Το γεγονός: η Ανί Ερνό μιλά για τη γυναίκα, την άμβλωση και την ηθική
Η νικήτρια του Νόμπελ Λογοτεχνίας 2022 αφηγείται στο βιβλίο «Το γεγονός» μια από τις πιο τραυματικές εμπειρίες της ζωής της.
Τη Γαλλίδα συγγραφέα, Ανί Ερνό, τη γνωρίσαμε καλύτερα το 2022 όταν κέρδισε το Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας. Μέσα από τις σύντομες ιστορίες της που θα λέγαμε ότι ανήκουν στο είδος της αυτοβιογραφικής λογοτεχνίας, η Ερνό παραθέτει δικές της εμπειρίες που καθόρισαν τη ζωή της, εμπειρίες των οποίων η αφήγηση μέσα από την απόσταση του χρόνου φαίνεται να λειτουργεί θεραπευτικά για την ίδια. Έτσι και «Το γεγονός» ακολουθεί το χαρακτηριστικό ύφος της Ερνό και εξερευνά θέματα του φύλου και τη θέση της γυναίκας στη Γαλλία της δεκαετίας του 1960.
Λίγα λόγια για το βιβλίο
Συγγραφέας: Annie Ernaux
Εκδόσεις: Μεταίχμιο
Σελίδες: 112
Έτος έκδοσης: 2022 (1η έκδοση στα γαλλικά: 2000)
«Το γεγονός» – σε μετάφραση στα ελληνικά της Ρίτας Κολαΐτη – ξεκινά την ιστορία του το 1999, όταν η αφηγήτρια εξετάζεται για AIDS και βγαίνει αρνητική προς μεγάλη της ανακούφιση. Με αφορμή τα έντονα συναισθήματα που της προκαλούν τα αποτελέσματα των εξετάσεων, πηγαίνει νοερά πίσω στα φοιτητικά της χρόνια, στο 1963, όταν έμαθε ότι ήταν έγκυος. Τότε ξεκίνησε για εκείνη ένας Γολγοθάς και με κίνδυνο της ζωής της και υπό τον φόβο του κοινωνικού στιγματισμού κατάφερε να κάνει έκτρωση σε μια εποχή που η άμβλωση ήταν παράνομη στη Γαλλία. Επιστρέφοντας στο σήμερα η συγγραφέας αναλογίζεται το τραύμα που της άφησε αυτό «το γεγονός» και όπως γράφει:
Έφτασε στο τέλος η προσπάθειά μου να εκφράσω με λέξεις αυτό που θεωρώ ως μια υπέρτατη ανθρώπινη εμπειρία για τη ζωή και τον θάνατο, τον χρόνο, την ηθική και το απαγορευμένο, τον νόμο, μια εμπειρία βιωμένη από την αρχή ως το τέλος μέσα από το σώμα.
«Το γεγονός»« – η ταινία
Το βιβλίο μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο το 2022 σε σκηνοθεσία του Οντρέ Ντιγουάν και με την Αναμαρία Βαρτολομέι στον πρωταγωνιστικό ρόλο. Η ταινία κέρδισε το βραβείο Χρυσός Λέοντας στο Φεστιβάλ Βενετίας.
👉Δες εδώ μια πολύ ωραία κριτική για την ταινία «Το γεγονός».
Γιατί να διαβάσεις «Το γεγονός»
Αν θέλεις να γνωρίσεις τη γραφή της νομπελίστα συγγραφέως και να εξερευνήσεις την αυτοβιογραφική λογοτεχνία που έχει δημιουργήσει η Ερνό, «Το γεγονός» είναι το βιβλιο από το οποίο θα ξεκινήσεις. Είναι μικρό, θα το διαβάσεις σε μια μέρα και θα σε προβληματίσει έντονα για την κοινωνική θέση της γυναίκας, αλλά και για το αμφιλεγόμενο θέμα της άμβλωσης.
Η πρόζα της Ερνό
Μέσα από μια λιτή γραφή, απογυμνωμένη από συναισθηματικές εξάρσεις και απομακρυσμένη από τα γεγονότα, η Ερνό αφηγείται εκείνη την περίοδο της ζωής της σαν να παρακολουθεί τα πάντα από ψηλά, από μακριά. Αυτή η απουσία συναισθηματικών κορυφώσεων, η στεγνή παράθεση των γεγονότων, κάθεται σαν ταφόπλακα πάνω σου και δημιουργεί μόνο ασπρόμαυρες εικόνες, ένα φιλμ με διακοπές και χωρίς μουσικό χαλί, χωρίς κανέναν ήχο. Αυτήν την αίσθηση μου άφησε «Το γεγονός» και η γραφή της Ερνό.
Το γυναικείο φύλο και το θέμα της άμβλωσης
Το προσωπικό βίωμα της Ερνό σε μια Γαλλία της δεκαετίας του 1960 ξεπερνά τα όρια του χρόνου και φαίνεται επίκαιρο ακόμα και σήμερα, σε μια εποχή που η απαγόρευση της άμβλωσης κερδίζει έδαφος σε αρκετές χώρες του κόσμου. Η Ερνό μέσα από μια ωμή αφήγηση παραθέτει τις συνέπειες που μπορεί να έχει για τη γυναίκα η σεξουαλική επαφή, καθώς όπως αναφέρει η ίδια:
Μες στον έρωτα και στον οργασμό, πίστευα ότι το κορμί μου δεν διέφερε ουσιαστικά από εκείνο ενός άντρα.
Η αφηγήτρια προσπαθεί να βρει τρόπο να κάνει έκτρωση παράνομα βρίσκοντας παντού εμπόδια, καθώς οι γιατροί «δε θα ρίσκαραν το παραμικρό για τα ωραία μάτια μιας δεσποινίδας αρκετά ανόητης για να γκαστρωθεί», μέχρι που έρχεται σε επαφή με μια γυναίκα που είναι πρόθυμη να τη βοηθήσει με αμφίβολους για την ασφάλεια της ζωής της τρόπους.
Η Ερνό μοιάζει να θίγει μεταξύ άλλων το θέμα της γυναικείας φύσης και το πώς η κοινωνία και ο νόμος την έχουν χρησιμοποιήσει για να ελέγξουν τη γυναίκα και το σώμα της με έμμεση απόρροια την εύκολη απομάκρυνση του άνδρα από την ευθύνη μιας εγκυμοσύνης.
Πιάστηκα στη φάκα κι αυτό που μεγάλωνε μέσα μου συμβόλιζε, κατά κάποιον τρόπο, την κοινωνική αποτυχία.
Ανί Ερνό – Απόσπασμα από «Το γεγονός»
Το χρονικό της έκτρωσης της αφηγήτριας – με όλες τις σκληρές λεπτομέρειες της ίδιας της διαδικασίας και των ακόλουθων συνεπειών της – θυμίζει την ιστορία πληθώρας γυναικών που έχουν βρεθεί σε αντίστοιχη θέση και υπό τη σκιά του νόμου και του κοινωνικού στιγματισμού ξεκινούν ένα ράλι επικίνδυνων για τη ζωή τους πρακτικών που κάποιες φορές οδηγούν ακόμα και στον θάνατο. «Το γεγονός» προσφέρει άφθονη τροφή για σκέψη σχετικά με τους νόμους που θεσπίζονται κατά της άμβλωσης· λειτουργούν για τον όποιο σκοπό θεσπίστηκαν; Θα σταματήσουν οι γυναίκες να κάνουν έκτρωση;
Ηθική και νόμος
Και, ως συνήθως, ήταν αδύνατον να πεις αν η έκτρωση απαγορευόταν επειδή ήταν κάτι κακό ή ήταν κάτι κακό επειδή απαγορευόταν. Οι άνθρωποι έκριναν σύμφωνα με τον νόμο, δεν έκριναν τον νόμο.
Ανί Ερνό – Απόσπασμα από «Το γεγονός»
Η Ανί Ερνό μας παρουσιάζει την τραυματική της εμπειρία με τη διαδικασία της άμβλωσης εγείροντας ηθικούς προβληματισμούς σχετικά τον νόμο και το «κακό» της έκτρωσης. Μια παράνομη πράξη είναι και ανήθικη; Μια νόμιμη πράξη είναι απαραίτητα ηθική; Πού στέκεται η άμβλωση στην τραμπάλα της προσωπικής και κοινωνικής ηθικής;
Αξίζει να διαβάσεις «Το γεγονός»;
Ειλικρινές και ωμό, «Το γεγονός» αποτελεί μια αποστασιοποιημένη ματιά της Ερνό σε μια από τις πιο τραυματικές εμπειρίες της ζωής της. Η κούραση, η απόγνωση και ο σωματικός πόνος που υπέφερε μέχρι να πραγματοποιήσει την έκτρωση και να ξεπεράσει τις οδυνηρές της συνέπειες βάζουν τη σφραγίδα σε ένα μαρτύριο που αντιπροσωπεύει χιλιάδες γυναίκες ακόμα και σήμερα. Και όπως γράφει και η ίδια προς το τέλος του βιβλίου: «Απ’όλους τους κοινωνικούς και ψυχολογικούς λόγους με τους οποίους μπορώ να εξηγήσω το παρελθόν, για έναν είμαι απόλυτα σίγουρη: όλα αυτά συνέβησαν σε μένα έτσι ώστε να μπορώ να τα εξιστορήσω». Εξιστορεί, λοιπόν, προβληματίζει και στέλνει ένα μήνυμα στις γυναίκες εκεί έξω με παρόμοιες εμπειρίες ότι δεν είναι μόνες.
Οπότε ναι, αξίζει να το διαβάσεις!
Πρόσφατα άρθρα:
