Μικρά Αγγλία: ένα βιβλίο για την ψυχή της Άνδρου του περασμένου αιώνα
Θέλεις ένα βιβλίο σαν την αλμύρα της θάλασσας που χτυπάει στο πρόσωπο όταν κάθεσαι δίπλα στο κύμα; Τότε, διάβασε τη «Μικρά Αγγλία» της Ιωάννας Καρυστιάνη.
Η «Μικρά Αγγλία» ήταν ένα βιβλίο που είχα καιρό στο ράφι και ομολογώ πως με είχε τρομάξει, καθώς μόλις το πήρα στα χέρια μου και διάβασα τις πρώτες σελίδες, με μπέρδεψε τόσο πολύ που το άφησα στην άκρη. Μετά από αρκετό καιρό, όμως, με σκοπό να μειώσω τα αδιάβαστα βιβλία που έχω στο ράφι μου, το ξεκίνησα με νέα όρεξη και αποφασισμένη να το διαβαζω όσο καιρό χρειαστεί, αργά αργά, για να το ολοκληρώσω.
Έτσι, αν και τις δέκα πρώτες σελίδες τις διάβασα από δύο φορές για να μπορέσω να παρακολουθήσω τον ιδιαίτερο τρόπο γραφής της συγγραφέως, μόλις έσπασα το φράγμα των εβδομήντα σελίδων, τον συνήθισα και η ανάγνωση κυλούσε νεράκι. Ποιες είναι οι σκέψεις, η ερμηνεία και η ανάλυσή μου γι αυτό το εξαιρετικό βιβλίο; Δες τα όλα παρακάτω!
Περιεχόμενα άρθρου
- «Μικρά Αγγλία» – υπόθεση
- Γιατί να διαβάσεις τη «Μικρά Αγγλία»;
- «Μικρά Αγγλία» – ανάλυση
- Αξίζει να διαβάσεις το βιβλίο «Μικρά Αγγλία»;
- «Μικρά Αγγλία» – ταινία & ηθοποιοί
Λίγα λόγια για το βιβλίο – περίληψη
Συγγραφέας: Ιωάννα Καρυστιάνη
Σελίδες: 368
Εκδόσεις: Καστανιώτης
Έτος έκδοσης: 1997
Η Ιωάννα Καρυστιάνη στο βιβλίο «Μικρά Αγγλία» μας μεταφέρει στην Άνδρο στις πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα, σε ένα νησί που ζει από τους ναυτικούς του, και μας διηγείται κατά κύριο λόγο την ιστορία της οικογένειας Σαλταφέρου. Ο Σάββας Σαλταφέρος δουλεύει στα καράβια και, όπως κι άλλοι ναυτικοί, γυρνάει στην Άνδρο για να δει την οικογένειά του μερικούς μήνες κάθε τρία ή και περισσότερα χρόνια. Τα θέματα του σπιτιού και τη διαχείριση των οικονομικών του τα έχει αφήσει στη Μίνα, τη γυναίκα του, η οποία καλείται να μεγαλώσει στο νησί τις δύο κόρες τους, την Όρσα και τη Μόσχα. Όταν η Όρσα ερωτεύεται τον Σπύρο Μαλταμπέ, επίσης ναυτικό, και θέλουν να παντρευτούν, η Μίνα έχει διαφορετικά σχέδια στο μυαλό της για το μέλλον της κόρης της.
Οι ζωές των ανθρώπων περιπλέκονται περίεργα στη «Μικρά Αγγλία» κι όλες περιστρέφονται γύρω από την οικονομία του νησιού που βασίζεται σχεδόν αποκλειστικά στους ναυτικούς του. Γυναίκες μόνες μεγαλώνουν παιδιά, κρατάνε σπίτια, περιμένουν τους άντρες τους και πενθούν τους πολυάριθμους νεκρούς ναυτικούς που χάνονται στη θάλασσα. Τα στρώματα στα κρεβάτια τους παραμένουν ίσια και σχεδόν ανέγγιχτα από τη μεριά του συζύγου, ενός ξένου στην ουσία που η οικογένεια συναντά κάθε λίγα χρόνια. Ζωές καταδικασμένες στη μοναξιά και στην αγωνία της αναμονής. Αυτό είναι η «Μικρά Αγγλία».
Το βιβλίο τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος το 1998, ενώ ήταν υποψήφιο για το Ευρωπαϊκό Αριστείο Λογοτεχνίας και για το λογοτεχνικό βραβείο Balkanika.
Γιατί να διαβάσεις τη «Μικρά Αγγλία»
Διάβασε το αν θέλεις ένα βιβλίο με άρωμα θάλασσας και αλμύρας ελληνικού νησιού. Αν και η ιστορία δε διαδραματίζεται μόνο το καλοκαίρι, οι περιγραφές σε μεταφέρουν στη θαλασσοδαρμένη Άνδρο και σου αφήνουν τελικά μια θλιβερή, καλοκαιρινή αίσθηση. Αν αποφασίσεις να το διαβάσεις προετοιμάσου για μια δραματική ιστορία κι έναν ιδιαίτερο τρόπο γραφής που θέλει τον χρόνο του για να τον συνηθίσεις. Στο τέλος όμως, πιστεύω ότι δε θα μετανιώσεις που το διάβασες!
«Μικρά Αγγλία» – ανάλυση
Ιστορικό υπόβαθρο
Στη «Μικρά Αγγλία» θα διαβάσεις για μία ρεαλιστική για την εποχή ιστορία που, εκτός των άλλων, μας δείχνει πώς σημαντικά ιστορικά γεγονότα στο πρώτο μισό του 20ου αιώνα άφησαν το σημάδι τους στο μικρό νησί της Άνδρου. Η πλοκή απλώνεται στο διάστημα μιας εικοσαετίας περίπου στις δεκαετίες 1930 και 1940, αλλά βρίσκουμε και αναφορές στους Βαλκανικούς Πολέμους (1912-1913) και στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο (1914-1918). Βλέπουμε περισσότερο πώς ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος (1939 – 1945) επηρέασε το νησί και τους χαρακτήρες του βιβλίου, ενώ παρακολουθούμε και τη ναυτική δράση της εποχής, τα πλοία που τορπιλίζονταν και τους χιλιάδες νεκρούς τους. Η ιστορία φτάνει έως την Κατοχή χωρίς να σταθεί πολύ στις δυσκολίες της, την Απελευθέρωση και στον Εμφύλιο Πόλεμο (1946 – 1949), αλλά τα γεγονότα ποτέ δεν αναλύονται, μονάχα εξυπηρετούν ως φόντο και χωρίς λεπτομέρειες.
Σκηνικό
Η συγγραφέας στήνει την ιστορία της στην Άνδρο – ή όπως λέγεται αλλιώς, «Μικρά Αγγλία», λόγω της ναυτικής της κυριαρχίας που συνηθιζόταν να συγκρίνεται με αυτή της Μεγάλης Βρετανίας – και μέσα από τη γραφή της μας μεταφέρει την κυκλαδίτικη ατμόσφαιρα του νησιού, που κάποιες φορές μοιάζει χαρούμενη με μια αίσθηση ξεγνοιασιάς και κάποιες άλλες απειλητική και σκοτεινή. Θα μυρίσεις τα γιασεμιά και τα νυχτολούλουδα, θα απολαύσεις τη θέα των σπιτιών στο Αιγαίο, θα νιώσεις την αλμύρα που ποτίζει τους έρωτες και θα αγναντεύσεις τη θάλασσα που ταξιδεύει τον νου των γυναικών και τα κορμιά των ανδρών, ζωντανά ή νεκρά.
Τα μακρινά χλιμιντρίσματα, η μυρωδιά των διψασμένων χωραφιών, ένα ξαφνιασμένο πουλί, ένα κουνάβι που τίναξε την ουρά του και χάθηκε πίσω από κάτι βατομουριές· αυτός ήταν ο τόπος τους.
Ιωάννα Καρυστιάνη – Απόσπασμα από τη «Μικρά Αγγλία»
Γραφή
Το πιο ιδιαίτερο σε αυτό το βιβλίο είναι ο τρόπος γραφής της Καρυστιάνη, που μπορεί να αποθαρρύνει κάποιους αναγνώστες και κάποιες αναγνώστριες. Εκτός από το ιδίωμα του νησιού και τους πολλούς ναυτικούς όρους, η συγγραφέας χρησιμοποιεί μακροπερίοδο λόγο, δηλαδή μεγάλες προτάσεις που κάποιες φορές μπορεί να ξεφεύγουν των συντακτικών κανόνων και να πιάνουν μια ολόκληρη παράγραφο, ενώ την ίδια στιγμή η αφήγηση εναλλάσσεται κάποιες φορές ανάμεσα στο τρίτο και στο πρώτο πρόσωπο μπαινοβγαίνοντας απότομα στα λόγια και τις σκέψεις των χαρακτήρων.
Θεωρώ πως η συγγραφέας έχει πετύχει σε γενικές γραμμές να εκμεταλλευτεί αυτόν τον τρόπο γραφής στην ιστορία της, αλλά σίγουρα τον έχω δει και αλλού με καλύτερες εφαρμογές. Θα έλεγε κανείς, μάλιστα, ότι η συγκεκριμένη γραφή μπορεί να μας εμποδίζει να νιώσουμε τους χαρακτήρες, την ένταση και το δράμα τους. Όμως, μήπως τελικά αυτό που πετυχαίνει η συγγραφέας είναι να μας δώσει την ένταση της ιστορίας και των συναισθημάτων πιο απομακρυσμένα, από απόσταση, σαν ηχώ ενός πνιγμένου δράματος, σαν να τα βλέπουμε όλα μέσα από τα μάτια των ναυαγισμένων, μέσα από τον βυθό της θάλασσας;
Η κοινωνία της Άνδρου – ηθογραφία
Η Ιωάννα Καρυστιάνη στο βιβλίο «Μικρά Αγγλία» διαγράφει το πορτρέτο της μικρής νησιωτικής κοινωνίας της Άνδρου που για την επιβίωσή της βασίζεται στη ναυτιλία. Οι περισσότεροι άντρες εργάζονται ως ναυτικοί σε καράβια που ταξιδεύουν σε όλον τον κόσμο, αφήνοντας πίσω τις οικογένειές τους σε μια εποχή που η μόνη επαφή τους είναι μέσω της αλληλογραφίας και των λίγων μηνών που τις βλέπουν ανάμεσα σε διαστήματα πολλών χρόνων. Παρακολουθούμε, λοιπόν, τη ζωή των γυναικών στο νησί, σε ένα νησί ουσιαστικά γυναικοκρατούμενο, πώς γιορτάζουν τους αγίους της εκκλησίας, πώς πενθούν τους νεκρούς τους και πώς προσπαθούν να καλύψουν το κενό του συντρόφου στη ζωή. Ήθη και έθιμα του νησιού για τον γάμο, αλλά και για μια απλή επίσκεψη, περνάνε ανεπαίσθητα στις γραμμές του βιβλίου, χωρίς όμως να στέκονται για πολύ ή να γίνονται κουραστικά καθώς διαβάζεις.
[…] η παλίρροια και η άμπωτη ταξίδευαν πάνω κάτω τους πνιγμένους και τα πλοία της γραμμής, επί μέρες, ψάρευαν πρησμένα κορμιά.
Ιωάννα Καρυστιάνη – Απόσπασμα από τη «Μικρά Αγγλία»
«Μικρά Αγγλία» – Χαρακτήρες
Η Άνδρος και οι γυναίκες
Ο κεντρικός χαρακτήρας του βιβλίου ίσως τελικά να είναι η ίδια η Άνδρος, ή όπως τη λένε «Μικρά Αγγλία». Η Άνδρος ίσως συμβολίζει όλες τις γυναίκες του νησιού που η μοίρα τους οδηγείται από τη θάλασσα. Γυναίκες με άνδρες θαλασσοδαρμένους ναυτικούς, είτε πνιγμένους είτε φαντάσματα του ρόλου τους, οι περισσότερες εγκλωβίζονται σε μια προδιαγεγραμμένη ζωή που οριοθετείται και καθορίζεται από τη θάλασσα, παγιδεύονται σε εμμονές, σε σκέψεις και στο παρελθόν τους, γιατί δεν έχουν άλλη διέξοδο. Και έτσι η ζωή περνάει κάνοντας κύκλους στο νησί, περιμένοντας τα κύματα να φέρουν την ευτυχία ή τη δυστυχία.
Τι να έκαναν οι άνθρωποι; Ευτυχώς επινοούσαν άπειρους τρόπους να αντέχουν τα αβάσταχτα, να συνηθίζουν τα δυσβάσταχτα, να συγχωρούν τα αδικαιολόγητα, να ερμηνεύουν τα απίστευτα, να λένε τα ανείπωτα, κι όλα αυτά για να μη μένουν μόνοι.
Ιωάννα Καρυστιάνη – Απόσπασμα από τη «Μικρά Αγγλία»
Οι εγκλωβισμένοι
Το ίδιο συμβαίνει και στην Όρσα, κι εκείνη εγκλωβισμένη από το νησί, τη μητέρα της, τις σκέψεις της, υποφέρει έναν σιωπηλό πόνο, αλλά όπως συνειδητοποιεί τελικά, είχε μάθει να αγαπάει κι είχε μάθει να σκέφτεται τον Σπύρο από μικρή. Τι θα γινόταν άραγε αν δούλευε ή σπούδαζε, αναρωτιέται στο τέλος, θα είχε ξεφύγει από την παγίδα των σκέψεών της; Έτσι και η Μίνα, που εγκλωβισμένη κι εκείνη στην εμμονή της για το χρήμα, χειριστική και συνηθισμένη να τα φέρνει όλα βόλτα μόνη της, να είναι και άντρας και γυναίκα για το σπιτικό τους, παίρνει αποφάσεις και κινεί τα νήματα της ζωής των παιδιών της με οδυνηρές συνέπειες.
Εγκλωβισμένος, όμως, είναι και ο Σπύρος Μαλταμπές, αψύς και περιπετειώδης σαν την αλμύρα της θάλασσας που χτυπά την Άνδρο, ένας άντρας που αν και τολμηρός, παθιασμένος και ριψοκίνδυνος, τελικά ο εγωισμός του τον καταπίνει και δειλιάζει να διεκδικήσει τα πιο σημαντικά: τη ζωή και τον έρωτα.
– Αν δουλεύαμε… Αν λείπαμε από το σπίτι, να μη σκαλίζουμε, να μην προλαβαίνουμε να ζούμε αλλιώτικη ζωή μέσα στο κεφάλι μας […]
– Ή αν είχαμε σπουδάσει. Γιατί δε σπουδάσαμε, Όρσα;
Ιωάννα Καρυστιάνη – Απόσπασμα από τη «Μικρά Αγγλία»
Οι αποστάτες
Κάποιοι ήρωες προσπαθούν να ξεφύγουν από τη μοίρα που τους επιβάλλει το νησί, όπως ο Σάββας Σαλταφέρος, που δημιουργεί μια άλλη ζωή εκτός νησιού, αλλά τελικά η φυγόκεντρος της Άνδρου τον γυρίζει πίσω· όπως η εκρηκτική Μόσχα, που ακόμα κι αν η μητέρα της προσπαθεί να τη φέρει στα μέτρα της ζωής του νησιού, εκείνη αποστατεί με τον τρόπο της και στο τέλος μας αφήνει να σκεφτόμαστε ότι εκείνη θα ορίσει τη ζωή της· ή όπως ο Νίκος Βατοκούζης, χαμηλών τόνων, υπομονετικός και προσαρμοστικός στις εποχές, είναι εκείνος που τελικά καταφέρνει να σπάσει τα δεσμά του από το νησί και να προχωρήσει παρακάτω στη ζωή του.
Όρσα και Σπύρος
Σε προειδοποιώ ότι ακολουθεί πιθανό σπόιλερ, οπότε αν δεν έχεις διαβάσει το βιβλίο, προχώρα στην επόμενη ενότητα. Η πλοκή φαίνεται να στρέφεται γύρω από τον έρωτα της Όρσας και του Σπύρου, έναν έρωτα ο οποίος θεριεύει και ρομαντικοποιείται λόγω της κατάστασης της εποχής και των κοινωνικών συνθηκών του νησιού δίνοντας στην ιστορία μια τραγικότητα με την κατάληξη του. Ταυτόχρονα, όμως, βλέπουμε τις εσωτερικές συγκρούσεις και τις αντιφάσεις των δύο ηρώων: έχουμε την τραγική κατάληξη, από τη μια, ενός άντρα που, αν και τολμηρός, δεν τολμά να διεκδικήσει τον έρωτα του, και από την άλλη, μιας γυναίκας που ενώ αποδέχεται αμαχητί την απόφαση της μητέρας της για τον γάμο της, αρνείται να δώσει μια ευκαιρία και να αποδεχτεί τον έρωτα του συζύγου της. Ο καθένας τελικά αρνείται να δράσει σύμφωνα με τον χαρακτήρα του στην προσωπική του ζωή. Ο μεν λόγω του εγωισμού του και της κατωτερότητας που νιώθει επειδή είναι φτωχός και η δε ίσως λόγω της αντίστασής της σε κάθε αλλαγή ή γιατί έμαθε, όπως λέει, να αγαπά τον Σπύρο ή γιατί ενδόμυχα είναι ο δικός της τρόπος να πάει κόντρα στις επιθυμίες της μητέρας της.
Έπειτα, όμως, οι ρόλοι που έχει δώσει η κοινωνία στα δυο φύλα, καθορίζουν και την αντιμετώπισή αυτής της απογοήτευσης. Ο Σπύρος φεύγει και ξεσπά τη φλόγα και την ορμή του στη θάλασσα και στον κίνδυνο του πολέμου. Η Όρσα, όμως, ως γυναίκα εγκλωβίζεται σε ένα νησί, κι όσο παγιδεύεται στην κοινωνία του και στα γεμάτα υπονοούμενα βλέμματα της μητέρας της, τόσο βυθίζεται περισσότερο σε αυτή την παγίδα μέχρι που όποια πρόταση κι αν έρχεται από μέρους του συζύγου της για να φύγουν από το νησί και από αυτό το σπίτι που τη στοιχειώνει, εκείνη αρνείται να το κάνει. Έχει συνηθίσει να σκέφτεται τον Σπύρο, έχει συνηθίσει να ζει μέσα στον φαύλο κύκλο των σκέψεών της.
Τελικά, όπως αναρωτιέται και η ίδια η Όρσα στο τέλος, τι θα γινόταν άραγε αν δούλευε ή σπούδαζε; Θα είχε την ίδια εμμονή με τον Σπύρο ή θα είχε δώσει μια ευκαιρία στον έρωτα του άντρα της; Τέλος του σπόιλερ!
[…] και τα φιλιά του τα είχε ονειρευτεί έτσι ακριβώς, λιγάκι άγρια σαν κύματα, πολύ σίγουρα, σαν ανεξίτηλες σφραγίδες στα χείλη της.
Ιωάννα Καρυστιάνη – Απόσπασμα από τη «Μικρά Αγγλία»
Θέματα
Το κεντρικό θέμα του βιβλίου φαίνεται να είναι ο τραγικός, ο καταδικασμένος και εμμονικός έρωτας. Όμως γύρω από αυτό πλέκονται σαν ιστός αράχνης κι ένα σωρό άλλα ζητήματα, όπως ο ρόλος των κοινωνικών περιορισμών στην προσωπική ευτυχία, ο γάμος από συνοικέσιο, οι συνέπειες της αποσιώπησης συναισθημάτων και σκέψεων από τους σημαντικούς ανθρώπους γύρω μας, οι ρόλοι του άνδρα και της γυναίκας στον μικρόκοσμο της Άνδρου, η περιπλοκότητα των οικογενειακών σχέσεων και η αδελφική αγάπη.
[…] η συνείδηση της πατρικής ανεπάρκειας ήταν τόσο έντονη και άνευ ελαφρυντικών , που ξιφουλκούσε επίτηδες με τη στηθάγχη του.
Ιωάννα Καρυστιάνη – Απόσπασμα από τη «Μικρά Αγγλία»
Αξίζει να διαβάσεις το βιβλίο «Μικρά Αγγλία»;
Σίγουρα αξίζει να το διαβάσεις αν ψάχνεις κάτι θλιβερό, απόμακρα σπαραξικάρδιο, που θα σου αφήσει μυρωδιά καλοκαιριού και γεύση θαλασσινής αλμύρας. Οι ήρωες στη «Μικρά Αγγλία» στροβιλίζονται στη δίνη της μοίρας που επιβάλλει το νησί της Άνδρου στους κατοίκους της στο πρώτο μισό του 20ου αιώνα· άντρες ναυτικοί, χαμένοι στον χρόνο ή στον βυθό της θάλασσας, γυναίκες μόνες, σε συνεχή αναμονή και αγωνία, ένα νησί φίλος και εχθρός, πότε με τις ομορφιές του, πότε με την απειλητική του ατμόσφαιρα.
Η ιδιαίτερη γραφή της Ιωάννας Καρυστιάνη μετουσιώνει την ψυχή της Άνδρου σε μια συγκινητική ερωτική ιστορία που υφαίνεται όχι μόνο μέσα από τους κεντρικούς ήρωές της, την Όρσα και τον Σπύρο, αλλά και από τους δευτερεύοντες χαρακτήρες, πλάθοντας ένα παράθυρο στην κοινωνία της εποχής. Περίπλοκες οικογενειακές σχέσεις που καθορίζονται από τη ναυτική ταυτότητα του νησιού, ανείπωτα συναισθήματα και σκέψεις που αιωρούνται και βασανίζουν τις ψυχές, και οι φυλετικοί ρόλοι που ορίζονται από τον μικρόκοσμο της κοινωνίας της Άνδρου συνθέτουν ένα καλογραμμένο ηθογραφικό ιστορικό μυθιστόρημα με κεντρικό άξονα τον έρωτα.
Αν κάτι μπορεί να σε αποτρέψει από το να διαβάσεις τη «Μικρά Αγγλία», αυτό θα ήταν ο ιδιαίτερος τρόπος γραφής της Καρυστιάνη· ο μακροπερίοδος λόγος και η καθυστέρηση της πλοκής μπορεί να κουράσουν, αν και εμένα προσωπικά δε με ενόχλησαν ιδιαίτερα γιατί πάντα ένιωθα να απολαμβάνω το κείμενο με εικόνες της Άνδρου και των κατοίκων της.
«Μικρά Αγγλία» – ταινία & ηθοποιοί
Το βιβλίο μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο το 2013 σε σενάριο της ίδιας της συγγραφέως και σκηνοθεσία του Παντελή Βούλγαρη. Σε αυτήν την πολυβραβευμένη ταινία πρωταγωνιστούν η Πηνελόπη Τσιλίκα και ο Ανδρέας Κωνσταντίνου στους ρόλους της Όρσας και του Σπύρου αντίστοιχα, ενώ τη Μόσχα, τη Μίνα και τον Νίκο Βατοκούζη ενσαρκώνουν η Σοφία Κόκκαλη, η Αννέζα Παπαδοπούλου και ο Μάξιμος Μουμούρης.
Πού γυρίστηκε η «Μικρά Αγγλία»
Η «Μικρά Αγγλία» γυρίστηκε στην Άνδρο. Χρησιμοποιήθηκαν σπίτια ντόπιων ως σκηνικό για τα γυρίσματα σε εσωτερικούς χώρους, ενώ από τους εξωτερικούς χώρους βλέπουμε τη βραχοσπηλιά στην παραλία στο χωριό Συνετί, το μονοπάτι στη Μεσαριά, σκηνές δίπλα στο ποταμάκι στα Γιάλια και το ναυάγιο της Βόρης (που πλέον έχει βουλιάξει τελείως στη θάλασσα).
Θέλεις να μάθεις περισσότερα για την Άνδρο; Διάβασε εδώ ένα σύντομο άρθρο για την Ιστορία της και όλα τα μέρη που αξίζει να δεις όταν επισκεφτείς το νησί.
Δες το τρέιλερ της ταινίας.
Βιβλίο VS Ταινία
Βιβλίο ή ταινία; Ο αιώνιος προβληματισμός! Το ιδανικό θα ήταν να αφιερώσεις χρόνο και στα δύο, καθώς κάθε μέσο έχει να σου προσφέρει κάτι διαφορετικό και στη συγκεκριμένη περίπτωση η ταινία έχει δώσει με περισσότερη ένταση κάποιες κομβικές στιγμές της πλοκής σε σχέση με το βιβλίο.
Όμως, προσωπικά απόλαυσα περισσότερο το βιβλίο, καθώς αισθάνθηκα ότι στην ταινία έγιναν κάποιες αστοχίες που με έβγαζαν από τη λογική του κινηματογράφου και με γύριζαν στο λογοτεχνικό κείμενο. Για παράδειγμα, θεωρώ ότι το να μπουν αυτούσια κομμάτια της αφήγησης (που δεν ήταν μέρος διαλόγων) στα λόγια των χαρακτήρων, έδωσε μια τελείως αφύσικη αίσθηση στις αλληλεπιδράσεις μεταξύ των ηθοποιών. Πολλές φορές, δηλαδή, οι διάλογοι ήταν πολύ… λογοτεχνικοί για να τους ακούς από τα στόματα πραγματικών ανθρώπων. Επίσης, το τέλος της ταινίας δεν είχε για μένα αυτήν την έστω και μικρή αισιόδοξη αίσθηση που μου άφησε το βιβλίο. Αυτό δεν ήταν απαραίτητα κακό, αλλά ίσως να ήθελα και η ταινία να μου δώσει μια αντίστοιχη γεύση στο τέλος.
Παρ’όλα αυτά, μου άρεσαν πάρα πολύ τα κοστούμια, το σκηνικό και η ερμηνεία των ηθοποιών, οι οποίοι νομίζω κατόρθωσαν να αποδώσουν σε ένα πολύ καλό βαθμό τους χαρακτήρες του βιβλίου. Σίγουρα, δε θα μπορούσα να σκεφτώ πιο ιδανικούς από τον Ανδρέα Κωνσταντίνου στον ρόλο του Σπύρου και τη Σοφία Κόκαλη στον ρόλο της Μόσχας.
Πρόσφατα άρθρα:
